چرخ دنده شانه ای (دنده مدول) چیست؟
چرخ دنده شانه ای جهت تبدیل حرکت دورانی به حرکت خطی یا برعکس استفاده میشود. این چرخ دنده از یک میله دندانه دار که به آن رک ( شانه ) میگویند و یک چرخ دنده ساده که به آن پینیون میگویند تشکیل شده است. به همین دلیل به کل مجموعه آن رک و پینیون میگویند.
از مزیت های استفاده از این نوع چرخ دنده ها میتوان به: توان تحمل بار بالا و محدود نبودن حرکت طولی، اشاره کرد.
همچنین از معایب این چرخ دنده ها وجود لقی میباشد.
این چرخ دنده ها در دو نوع ساخته میشوند:
۱. چرخ دنده شانه ای ساده
۲. چرخ دنده شانه ای مدول ( دنده مدول شانه ای): در این نوع از چرخ دنده، دنده ها نسبت به محور طولی به صورت زاویه دار ساخته میشوند. که مانند چرخ دنده شانه ای ساده برای تبدیل حرکت چرخشی به حرکت خطی استفاده میشود البته با این تفاوت که ظرفیت انتقال بار دنده شانه ای مدول بیشتر است.
دنده شانه ای چیست؟
دنده شانه ای چیست ؟؟ چرخ دنده ها یکی دیگر از قطعات و لوازم جانبی سیستم های انتقال در صنایع مختلف هستند که در انواع مختلفی چون شانه ای موجود می باشند. در این مطلب از گروه شایسته به برسی دنده شانه ایی و دیگر انواع دنده زنجیر ها میپردازیم.
انواع این محصول طبق تعداد دندانه هایی است که به فاصله ی مشخصی از یکدیگر قرار می گیرند.
چرخدنده وسیله‌ای است برای منتقل کردن گشتاور که به کمک آن میتوان مقدار گشتاور و یا سرعت چرخشی را کاهش یا افزایش داد. همچنین به کمک چرخ دنده‌ها میتوان جهت حرکت را تغییر داد.
چرخ دنده شانه ای
این چرخ دنده ها برای تبدیل حرکت دورانی به حرکت خطی استفاده میشوند. یک مثال خوب برای این چرخ دنده‌ها فرمان اتومبیل است. فرمان، چرخ دنده ای را می‌چرخاند که با چرخ شانه ای در تماس است. وقتی شما فرمان را می‌چرخانید، با توجه به جهت چرخش فرمان، شانه به سمت چپ و یا راست حرکت می‌کند و باعث حرکت چرخها میشود. در برخی از ترازوها نیز برای چرخاندن عقربه از سیستم مشابهی استفاده میشود.
از این چرخدنده ها برای تبدیل حرکت گردشی به خطی یا باالعکس استفاده می شود.در واقع چرخدنده شانه ای را می توان یک چرخدنده ساده با بی نهایت دندانه در نظر گرفت، که شعاع آن بی نهایت بزرگ است.دندانه های یک چرخدنده شانه ای ممکن است مستقیم یا مورب باشند.
چرخدنده شانه ای دندانه مستقیم به شکل یک خط کش است که روی یکی از وجوه آن دندانه هایی عمود بر محور طولی ایجاد شده است.این نوع چرخدنده شانه ای با یک چرخدنده ساده درگیر می شود و با این جفت چرخدنده می توان حرکت گردشی را به حرکت خطی تبدیل کرد.ساخت این نوع چرخدنده شانه ای، ساده تر از ساخت چرخدنده شانه ای دندانه مورب است.
مهم‌ترین اصطلاحاتی که در طراحی چرخدنده بکار می‌روند عبارت‌اند از:
دایره گام: دایره‌ای فرضی که تمامی محاسبات بر اساس آن انجام می‌گیرد. دایره گام دو چرخدنده درگیر بر هم مماس می‌باشند.
گام محیطی: طول کمانی از دایره گام که بین دو نقطه متناظر از دو دندانه مجاور قرار گرفته‌است.
ارتفاع سردنده: فاصله بین بالای دندانه تا دایره گام.
ارتفاع ته‌دنده: فاصله بین ته دندانه تا دایره گام.
لقی محیطی: مقداری که فضای خالی بین دو دندانه یک چرخدنده از ضخامت دندانه‌های چرخدنده درگیر با آن در امتداد دایره گام بیشتر است.
انواع چرخ دنده ها
چرخ دنده های ساده
چرخ دنده‌ها ساده دندانه های مستقیم دارند و محور دو چرخ نیز موازی بایکدیگر قرار گرفته اند. گاهی تعداد زیادی از آنها را در کنار هم قرار می‌دهند تا سرعت را کاهش و قدرت را افزایش دهند. در تعداد زیادی از وسایل از این چرخدنده‌ها استفاده میشود. مثلاً ساعت های کوکی، ساعت های اتوماتیک و … . اما در اتومبیل به کار نمی آیند، چون سر و صدای زیادی دارند. هر بارکه دندانه یک چرخ به دندانه چرخ روبرو می‌رسد، صدای کوچکی در اثر برخورد ایجادمی‌شود. می‌توانید مجسم کنید وقتی تعداد زیادی از این چرخ دنده‌ها با هم کار کنند،چه سر و صدایی راه می‌اندازند؟ تازه این برخورد‌ها در دراز مدت، باعث شکستندندانه‌ها میشود. برای کاهش سر و صدا و افزایش عمر چرخ دنده‌ها در بیشتر اتومبیل ها از چرخ دنده های مارپیچ استفاده می‌کنند.
چرخ دنده های مارپیچ
دندانه این چرخ دنده‌ها اریب است. وقتی یکی از آنها می‌چرخد، ابتدا نوک دندانه‌ها با هم تماس پیدا می‌کنندسپس به تدریج دو دندانه کاملاً در هم جفت میشوند. این درگیری تدریجی همان چیزی استکه هم سر و صدا را کم می‌کند و هم باعث میشود که این چرخ دنده‌ها نرم تر کار کنند. در ماشین تعداد زیادی چرخ دنده مارپیچ وجود دارد. به خاطر مایل بودن دندانه ها، هنگام درگیری نیروی زیادی به آنها وارد میشود. به همین علت در وسایلی که از چرخ دنده های مارپیچی استفاده می‌کنند بلبرینگ هایی تعبیه شده است تا این فشار را تحمل کند. اگر زاویه دندانه‌ها را بهدقت تنظیم کنیم، میتوان دو چرخ دنده را به دو محور عمود بر هم وصل کرد تا جهت چرخش ۹۰ درجه تغییر کند.
چرخ دنده های مخروطی
این چرخ دنده‌ها بهترینوسیله تغییر جهت هستند. معمولاً از آنها برای تغییر جهت ۹۰ درجه استفاده میشود،ولی میتوان طراحی را طوری انجام داد که در زاویه های دیگر نیز کار کنند. دندانه های آنها ممکن است مستقیم یا پیچدار باشد. اما اگر دندانه ها صاف باشد همان مشکل چرخ دنده های ساده را دارند. در دندانه های پیچ دار این مشکل برطرف شده است، ولی در هر دوی آنها باید محور چرخدنده‌ها در یک صفحه قرار داشته باشد.
گاهی می‌خواهیم محور چرخها در یک صفحه نباشند. درچنین شرایطی از چرخ دنده هایی مانند شکل روبرو استفاده می‌کنیم. در دیفرانسیل بسیاری از اتومبیل ها از این چرخ دنده‌ها استفاده میشود. این طراحی امکن آن را ایجاد می‌کند که محور چرخ دنده بیرونی پایین تر از محور چرخ دنده حلقوی قرار داده شود. شکل روبرو محور بیرونی ورودی را نشان می‌دهد که در تماس با چرخ حلقوی قرار گرفته است. از آنجایی که محور محرک ماشین به چرخ بیرونی متصل میشود، پایین آمدن چرخ بیرونی امکان پایین آوردن محور محرک را هم ایجاد می‌کند، پس میتوان محور را پایینتر آورد و درعوض فضای بیشتری را به سرنشینان اتومبیل اختصاص داد
چرخ دنده های حلزونی
این چرخ دنده‌ها زمانیمورد استفاده قرار می‌گیرند که بخواهیم تغییر زیادی در سرعت و یا قدرت ایجاد کنیم. معمولاً نسبت شعاع دو چرخ دنده ۲۰:۱ است و گاهی حتی به ۳۰۰:۱ و بیشتر نیز می‌رسد. این چرخ دنده‌ها یک خاصیت جالب هم دارند که در هیچ چرخ دنده دیگری پیدا نمی شود. چرخ بالایی (حلزون) می‌تواند به راحتی چرخ دیگر (چرخ دنده حلزونی) را حرکت دهد، ولی چرخ پایینی نمی تواند حلزون را بچرخاند. زاویه دنده های روی حلزون آنقدر کوچک است که وقتی چرخ پایینی بخواهد آنرا بچرخاند، اصطکاک به حدی زیاد میشود که از حرکت حلزون جلوگیری می‌کند.
این ویژگی به ما امکان استفاده از این چرخ دنده‌ها را در جاهایی که به یک قفل خودکار نیاز داریم می‌دهد. فرض کنید از این چرخ دنده در یک بالابر استفاده کرده ایم؛ وقتی موتور بالابر از کار بیفتد، چرخ دنده‌ها قفل میشوند و نمی گذارند بار پایین بیاید. معمولاً در دیفرانسیل کامیونها و خودروهای سنگین از این چرخ دنده‌ها استفادهمی‌شود.
چرخ دنده شانه ای
این چرخ دنده‌ها برای تبدیل حرکت دورانی به حرکت خطی استفاده میشوند. یک مثال خوب برای این چرخ دنده‌ها فرمان اتومبیل است. فرمان، چرخ دنده ای را می‌چرخاند که با چرخ شانه ای در تماس است. وقتی شما فرمان را می‌چرخانید، با توجه به جهت چرخش فرمان، شانه به سمت چپ و یا راستحرکت می‌کند و باعث حرکت چرخها میشود. در برخی از ترازوها نیز برای چرخاندن عقربه از سیستم مشابهی استفاده میشود.
برای خرید دنده شانه ای و سفارش عمده دنده شانه ای برای شما مقرون به صرفه اس تا با تولید کننده این محصول در ارتباط باشید پس شما می توانید برای استعلام قیمت دنده شانه ای با گروه صنعتی بحری تماس بگیرید.